Spis Treści
Gdynia to jedno z niewielu miast w Polsce, które powstało z potrzeby chwili, w wyniku wizji, determinacji i wielkich ambicji niepodległego państwa. Jeszcze na początku XX wieku była niewielką wioską rybacką, a dziś to jedno z najważniejszych miast portowych w Europie. Jak narodziła się Gdynia? Jakie były jej pierwsze lata? Prześledźmy niezwykłą historię tego miasta, które w krótkim czasie stało się symbolem nowoczesności i polskiej niezależności gospodarczej.
Gdynia przed 1920 rokiem – mała rybacka osada
Na początku XX wieku Gdynia była zaledwie skromną osadą rybacką, liczącą około 1300 mieszkańców. Ludność utrzymywała się głównie z rybołówstwa, rolnictwa i handlu, a nadmorski krajobraz nie przypominał dzisiejszego tętniącego życiem portu.
reklama
Choć wioska była niewielka, jej strategiczne położenie nad Zatoką Gdańską sprawiało, że już wtedy zwracano uwagę na jej potencjał. W 1904 roku powstała tu pierwsza przystań rybacka, a w 1915 roku uruchomiono linię kolejową łączącą Gdynię z Gdańskiem.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku sytuacja zmieniła się diametralnie. Polska potrzebowała własnego portu – niezależnego od Gdańska, który choć formalnie znajdował się w obrębie terytorium Polski, to w rzeczywistości był kontrolowany przez Ligę Narodów i Niemcy.
Decyzja o budowie portu w Gdyni
W obliczu rosnących napięć z Wolnym Miastem Gdańsk, Polska zaczęła szukać lokalizacji dla własnego, niezależnego portu. W 1920 roku inżynier Tadeusz Wenda został wysłany na polskie wybrzeże w celu znalezienia idealnego miejsca na budowę nowoczesnej infrastruktury portowej.
📌 Dlaczego wybrano Gdynię?
- Doskonałe położenie geograficzne – głęboka zatoka i stabilne warunki hydrologiczne,
- Bliskość linii kolejowej – ułatwiająca transport towarów do reszty kraju,
- Brak rozwiniętej zabudowy miejskiej – co pozwalało na budowę nowoczesnego portu od podstaw.
Już w 1921 roku Sejm RP podjął decyzję o rozpoczęciu budowy tymczasowego portu wojskowego i schroniska dla rybaków w Gdyni. Był to pierwszy krok do powstania wielkiego centrum morskiego.
10 lutego 1926 – Gdynia staje się miastem
Rozwój Gdyni był niezwykle dynamiczny. Budowa portu rozpoczęła się w 1921 roku, a już w 1923 roku do nowo powstałej przystani wpłynął pierwszy duży statek towarowy.
Równolegle rozwijała się infrastruktura miejska – do Gdyni przybywało coraz więcej robotników, inżynierów, przedsiębiorców i urzędników, którzy dostrzegli potencjał tego nowego miejsca. W 1925 roku liczba ludności Gdyni wynosiła już ponad 12 tysięcy, co kilkukrotnie przewyższało jej pierwotną populację.
10 lutego 1926 roku, na mocy rozporządzenia Rady Ministrów, Gdynia oficjalnie otrzymała prawa miejskie.
📌 Gdynia 1926 w liczbach
✅ Liczba mieszkańców: 12 000
✅ Powierzchnia miasta: 24 km²
✅ Powstało ponad 300 nowych budynków
✅ Port obsłużył ponad 100 tysięcy ton towarów
Złoty wiek Gdyni – rozwój i wielkie ambicje
W kolejnych latach Gdynia stała się jednym z najważniejszych portów w Europie. Do 1938 roku liczba mieszkańców wzrosła do 120 tysięcy, a sam port stał się największym i najnowocześniejszym portem na Bałtyku.
📌 Co wyróżniało Gdynię?
✔ Nowoczesna urbanistyka – miasto budowano według modernistycznych planów,
✔ Dynamiczny rozwój gospodarczy – port obsługiwał import i eksport z całego świata,
✔ Symbol niepodległości i sukcesu Polski – Gdynia stała się wzorem dla innych miast.
W latach 30. powstały takie obiekty jak Dworzec Morski, Hala Targowa, modernistyczne kamienice w Śródmieściu czy monumentalny Bank Polski.
Gdynia w czasie II wojny światowej
We wrześniu 1939 roku Gdynia była jednym z pierwszych celów ataku hitlerowskich Niemiec. Po zajęciu miasta w październiku 1939 roku Gdynia została przemianowana na „Gotenhafen” i stała się ważnym portem wojennym III Rzeszy.
📌 Wojenne losy Gdyni:
- Wysiedlenie ponad 50 000 Polaków,
- Niemcy przekształcili port w bazę Kriegsmarine,
- W 1945 roku miasto zostało odbite przez Armię Czerwoną, ale port uległ ogromnym zniszczeniom.
Gdynia po wojnie – odbudowa i powrót do świetności
Po wojnie Gdynia szybko podniosła się z ruin. Choć czasy PRL-u oznaczały nacjonalizację przemysłu i ograniczenia dla mieszkańców, port wciąż był kluczowym punktem gospodarczym Polski.
W latach 50. i 60. odbudowano infrastrukturę, a w latach 70. powstały nowe osiedla, w tym Witomino, Chylonia i Obłuże.
Gdynia dzisiaj – symbol nowoczesnej Polski
Obecnie Gdynia to jedno z najdynamiczniej rozwijających się miast w Polsce. Port wciąż odgrywa ogromną rolę w gospodarce kraju, a samo miasto stało się ważnym centrum biznesowym, kulturalnym i turystycznym.
📌 Dlaczego warto odwiedzić Gdynię?
✔ Modernistyczna architektura – jedna z najlepiej zachowanych w Europie,
✔ Port i nadmorski klimat – idealne miejsce na spacery i relaks,
✔ Bogata oferta kulturalna – Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, Open’er Festival, Gdynia Design Days.
Podsumowanie
Gdynia to miasto, które powstało z marzeń o silnej, niezależnej Polsce. Od małej wioski po jeden z najważniejszych portów Europy – jej rozwój to historia determinacji, odwagi i sukcesu.
Dziś Gdynia to nie tylko ważne centrum gospodarcze, ale również przyjazne i nowoczesne miasto, które zachwyca mieszkańców i turystów.
